सीओडी बीओडी विश्लेषकाबद्दल माहिती

BOD आणि COD कसे मोजले जातात?

पाण्यात BOD (जैविक ऑक्सिजन मागणी) आणि COD (रासायनिक ऑक्सिजन मागणी) मोजण्यासाठी अनेक पद्धती वापरल्या जाऊ शकतात. येथे दोन मुख्य पद्धतींचा थोडक्यात आढावा आहे:

सौम्यीकरण पद्धत: सौम्यीकरण पद्धतीमध्ये, विशिष्ट प्रमाणात सौम्यीकरण पाण्याने पाणी पातळ केले जाते, ज्यामध्ये सेंद्रिय पदार्थांचे प्रमाण खूप कमी असते. सौम्य केलेला नमुना नंतर नियंत्रित तापमानात (सामान्यतः २०°C) विशिष्ट कालावधीसाठी (सामान्यतः ५ दिवस) उष्मायनात ठेवला जातो. उष्मायनाच्या आधी आणि नंतर नमुन्यातील ऑक्सिजनची एकाग्रता मोजली जाते. उष्मायनाच्या आधी आणि नंतर ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेतील फरक नमुन्याच्या BOD ची गणना करण्यासाठी वापरला जातो.

COD मोजण्यासाठी, अशीच प्रक्रिया अवलंबली जाते, परंतु नमुना उष्मायन करण्याऐवजी रासायनिक ऑक्सिडायझिंग एजंट (जसे की पोटॅशियम डायक्रोमेट) वापरून प्रक्रिया केली जाते. रासायनिक अभिक्रियेद्वारे वापरल्या जाणाऱ्या ऑक्सिजनच्या एकाग्रतेचा वापर नमुन्याच्या COD ची गणना करण्यासाठी केला जातो.

श्वसनमापक पद्धत: श्वसनमापक पद्धतीमध्ये, पाण्याच्या नमुन्यातील सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन करताना सूक्ष्मजीवांचा ऑक्सिजन वापर मोजण्यासाठी एक सीलबंद कंटेनर (ज्याला श्वसनमापक म्हणतात) वापरला जातो. श्वसनमापकातील ऑक्सिजनची एकाग्रता एका विशिष्ट कालावधीत (सामान्यतः 5 दिवस) नियंत्रित तापमानात (सामान्यतः 20°C) मोजली जाते. नमुन्याचा BOD कालांतराने ऑक्सिजनची एकाग्रता कमी होण्याच्या दरावर आधारित मोजला जातो.

पाण्यात बीओडी आणि सीओडी मोजण्यासाठी जगभरात वापरल्या जाणाऱ्या डायल्युशन पद्धत आणि रेस्पिरोमीटर पद्धत या दोन्ही प्रमाणित पद्धती आहेत.

बीओडी आणि सीओडी मर्यादा काय आहे?

BOD (जैविक ऑक्सिजन मागणी) आणि COD (रासायनिक ऑक्सिजन मागणी) हे पाण्यातील सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या ऑक्सिजनच्या प्रमाणाचे मापन करतात. BOD आणि COD पातळीचा वापर पाण्याच्या गुणवत्तेचे आणि सांडपाणी नैसर्गिक जलसाठ्यांमध्ये सोडण्याच्या संभाव्य परिणामाचे मूल्यांकन करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

BOD आणि COD मर्यादा ही मानके आहेत जी पाण्यातील BOD आणि COD च्या पातळीचे नियमन करण्यासाठी वापरली जातात. या मर्यादा सामान्यतः नियामक संस्थांद्वारे निश्चित केल्या जातात आणि त्या पाण्यातील सेंद्रिय पदार्थांच्या स्वीकार्य पातळीवर आधारित असतात ज्याचा पर्यावरणावर नकारात्मक परिणाम होणार नाही. BOD आणि COD मर्यादा सामान्यतः प्रति लिटर पाण्यात मिलीग्राम ऑक्सिजन (mg/L) मध्ये व्यक्त केल्या जातात.

नद्या आणि तलावांसारख्या नैसर्गिक जलाशयांमध्ये सोडल्या जाणाऱ्या सांडपाण्यातील सेंद्रिय पदार्थांचे प्रमाण नियंत्रित करण्यासाठी BOD मर्यादा वापरल्या जातात. पाण्यात BOD चे उच्च प्रमाण पाण्यातील ऑक्सिजनचे प्रमाण कमी करू शकते आणि जलचरांना हानी पोहोचवू शकते. परिणामी, सांडपाणी प्रक्रिया संयंत्रांना त्यांचे सांडपाणी सोडताना विशिष्ट BOD मर्यादा पूर्ण करणे आवश्यक आहे.

औद्योगिक सांडपाण्यातील सेंद्रिय पदार्थ आणि इतर दूषित पदार्थांचे प्रमाण नियंत्रित करण्यासाठी COD मर्यादा वापरल्या जातात. पाण्यात COD चे उच्च प्रमाण विषारी किंवा हानिकारक पदार्थांची उपस्थिती दर्शवू शकते आणि पाण्यातील ऑक्सिजनचे प्रमाण कमी करू शकते आणि जलचरांना हानी पोहोचवू शकते. औद्योगिक सुविधांना त्यांचे सांडपाणी सोडताना विशिष्ट COD मर्यादा पूर्ण करणे आवश्यक असते.

एकंदरीत, पर्यावरणाचे रक्षण करण्यासाठी आणि नैसर्गिक जलाशयांमध्ये पाण्याची गुणवत्ता सुनिश्चित करण्यासाठी BOD आणि COD मर्यादा ही महत्त्वाची साधने आहेत.